Մրջյուններն աշխարհի ամենազարմանալի արարածներից են: Մրջյունների աշխարհում գործող հասարակական կարգը ամենից շատն է հիշեցնում մարդկային հասարակությունը: Մրջյունները ամենահին միջատներից են: Հնագետները հայտնաբերել են ավելի քան հարյուր միլիոն տարի առաջ ապրած մրջյունների քարացած մարմիններ: Մրջյունների ուղեղը՝ մարմնի հետ հարաբերության մեջ, ամենամեծն է բոլոր միջատների ուղեղներից: Նրանք կարող են բարձրացնել իրենց քաշից հարյուր անգամ ավելի ծանր բեռներ: Մրջյունները նաև երբեք չեն քնում: Նրանք ամենակեր են. ինչ ասես որ չեն բերում իրենց մրջնանոց: Որոշ մրջյուններ կարող են ջրի տակ մնալ մինչև չորս օր, իսկ երբ նրանց հանեն և տեղափոխեն չոր տեղ, որոշ ժամանակ անց նրանք կկենդանանան և իրենց կպահեն այնպես, ասես ոչինչ էլ չի պատահել: Նրանք կարող են նաև ճզմված մնալ մեկ կգ քաշով ապակիների միջև այնքան անշարժ, ասես չեն էլ շնչում: Բայց բավական է հեռացնել ծանրությունը և նրանք կրկին իրենց հրաշալի կզգան:
Մրջյունների թագուհիների ողջ բան ու գործը ձվադրելն է: Ձվիկներին նրանք հետո չեն էլ մոտենում, դրանց մասին հոգում են աշխատավոր մրջյունները, պաշտպանում են հարձակումներից ու նաև կերակրում: Մրջյունների ձվերը սնվելու և աճելու հատկություն ունեն: Փոքրիկ ձվերը դեռ չեն պարունակում այնքան սննդարար նյութեր, որքան անհրաժեշտ է նոր մրջյունիկի լույս աշխարհ գալու համար: Այդ պատճառով էլ ձվիկների խնամակալները պարբերաբար լիզում են նրանց: Սննդարար նյութերը թափանցում են ձվերի մեջ և նրանք սկսում են մեծանալ:
Մրջյունները նաև շատ մաքրասեր են ու մաքրակենցաղ: Մրջնանոցներում կան հատուկ հավաքարար-մրջյուններ: Նրանց պարտականությունն է բնից դուրս տանել աղբն ու բոլոր անպետք բաները: Յուրաքանչյուր մրջնանոց իր յուրահատուկ հոտն ունի: Հենց դրա շնորհիվ էլ մրջյուններն անմիջապես գլխի են ընկնում, երբ իրենց «օջախ» անծանոթ մրջյուն է մտնում: Մրջյունները երկու ստամոքս ունեն: Մեկը իրենց «անձնական օգտագործման» համար, մյուսը՝ իրենց պաշարով մյուս մրջյունների հետ կիսվելու համար:
Մրջյունները ունեն պատժելու իրենց ձևերը: Եթե առողջ ու աշխատունակ մրջյունը մի քանի անգամ «գործից» վերադառնում է առանց պաշարի, նրան մահապատժի են ենթարկում: Բայց փոխարենը նրանք մեծ հոգատարությամբ են վերաբերվում և կերակրում են արդեն ծերացած ու աշխատելու անընդունակ մրջյուններին:
Պետք է իմանալ նաև, որ ոչ բոլոր մրջյուններն են աշխատասեր: Նրանց մեջ նաև ծույլիկներ են հանդիպում: Աշխատասերները կազմում են 80%-ը: Գիտնականները նաև հետաքրքիր մի փորձ են կատարել: Երկար ժամանակ հետևելով մի խումբ մրջյունների վարքին՝ նրանք առանձնացրել են աշխատասերների մի մասը: Առաջին խմբում իրավիճակն այս դեպքում էլ չի փոխվել: Ծույլիկներն այդպես էլ չեն սկսել աշխատել, իսկ աշխատասերները գործի են անցել կրկնակի եռանդով:
Տեքստային աշխատանք
1.Ուշադի՛ր կարդա տեքստը և դուրս գրի՛ր մրջյունների մասին պատմող ամենազարմանալի տեղեկությունը։
- Ի՞նչ են հայտնաբերել հնագետները, մրջյուններին ուսումնասիրելիս։
- Ո՞րն է մրջյուն թագուհու հիմնական բան ու գործը։
- Ովքե՞ր են հոգ տանում մրջնաձվիկների համար։ Տեքստից առանձնացրո՛ւ այդ մասին պատմող հատվածը։
- Ինչպե՞ս են վարվում մրջյունները, առանց պաշարի մրջնանոց վերադարձած առողջ ու աշխատունակ մրջյունի հետ։
- Քանի՞ տոկոս են կազմում մրջնանոցում բնակվող աշխատասեր մրջյունները։
- Հետևելով մրջյունների վարքին՝ գիտնականներն ի՞նչ են պարզել։
Բառային աշխատանք
1.Տեքսիտց դո՛ւրս այն նախադասությունները, որտեղ թվականներ կան։
2.Տեքստից դո՛ւրս գրիր գրությամբ և արտասանությամբ տարբերովող հինգ բառ։
3.Գրի՛ր կապույտով ընդգծված բառերի հոմանիշները։
4.Գրի՛ր կանաչով ընդգծված բառերի հականիշները։
5.Բացատրի՛ր դարձվածքները- գլխի ընկնել, գործի անցնել, լույս աշխարհ գալ։ Երկու դարձվածք էլ ի՛նքդ գրիր։
- Տեքստից դո՛ւրս գրիր նշված գոյականները բնորոշ (ինչպիսի՞) հարցին պատասխանող բառերը։
․․․ մրջյուն
․․․ արարած
․․․․ միջատ
․․․ նյութ
- 7. Նախադասությունն ընդարձակի՛ր բառեր ավելացնելով։
Մրջյունները ․․․․․ միջատներ են։
Մայրենի լեզու 